Serwis i konserwacja systemów bezpieczeństwa

Zgodnie ze specyfikacją techniczną CEN/TS 54-14:2004 systemy sygnalizacji pożaru powinny być poddawana kontroli i zakresowi zgodnie z poniższymi zapisami:

Obsługa codzienna
Użytkownik / lub właściciel powinien zapewnić, aby codziennie było sprawdzone:

• czy wskazania stanu dozorowania central CSP, lub czy każde odchylenie od stanu dozorowania jest odnotowane w książce eksploatacji i czy we właściwy sposób została zawiadomiona firma prowadząca konserwację,
• czy przy każdym alarmie zarejestrowanym od poprzedniego dnia podjęto odpowiednie działania,
• czy, jeżeli instalacja była wyłączana, sprawdzana lub wyciszana, to została przywrócona do stanu dozorowania.

Obsługa miesięczna
W ramach obsługi należy:

• zagwarantować wystarczający zapas papieru, taśm dla każdej drukarki systemowej,
• przeprowadzić test wskaźników optycznych a każdy fakt niesprawności jakiegoś wskaźnika został odnotowany,
• sprawdzić wszystkie zapisy w książce eksploatacji i podjąć niezbędne działania aby doprowadzić do prawidłowej pracy instalacji systemu sygnalizacji pożaru.

Obsługa kwartalna
Użytkownik / lub właściciel powinien zapewnić, aby co najmniej jeden raz na każde trzy miesiące autoryzowany serwis:

• sprawdził wszystkie zapisy w książce eksploatacji i podjął niezbędne działania aby doprowadzić do prawidłowej pracy instalacji systemu sygnalizacji pożaru,
• spowodował zadziałanie co najmniej jednej czujki lub ręcznego ostrzegacza pożarowego w każdej strefie w celu sprawdzenia, czy centrala sygnalizacji pożaru odbiera i wyświetla określone sygnały, emituje alarm akustyczny oraz uruchamia wszystkie inne urządzenia ostrzegawcze i pomocnicze,
• sprawdził czy monitoring uszkodzeń centrali sygnalizacji pożaru funkcjonuje prawidłowo,
• sprawdził zdolność centrali sygnalizacji pożaru do uaktywnienia wszystkich systemów i urządzeń mających wpływ na bezpieczeństwo pożarowe zgodnie z matryca sterowań,
• spowodował zadziałanie każdego łącza do straży pożarnej lub do zdalnego centrum alarmowego,
• przeprowadził wszystkie inne kontrole i próby określone przez wykonawcę, dostawcę lub producenta,
• dokonał rozpoznania czy w budynku nastąpiły jakieś zmiany budowlane lub w jego przeznaczeniu, które mogły mieć wpływ na poprawność rozmieszczenia czujek i ręcznych ostrzegaczy pożarowych oraz urządzeń alarmowych.

Obsługa roczna
Użytkownik / lub właściciel powinien zapewnić, aby co najmniej jeden raz w roku autoryzowany serwis:

• przeprowadził próby zalecane dla obsługi codziennej, miesięcznej i kwartalnej,
• sprawdził każdą czujkę pożarową, ręczne ostrzegacze pożarowe, oraz sygnalizatory akustyczne na poprawność działania zgodnie z zaleceniami producenta; UWAGA: Dopuszcza się sprawdzenie kolejnych 25% urządzeń systemu sygnalizacji pożaru przy kolejnych kontrolach i obsługach kwartalnych.
• Sprawdził zdatność centrali sygnalizacji pożaru do uaktywnienia wszystkich funkcji pomocniczych; UWAGA: Należy zastosować takie metody, które zapewnią, że nie dojdzie do niepożądanych zdarzeń tj. uwolnienie środka gaśniczego.
• Sprawdził wzrokowo, czy wszystkie połączenia kablowe i sprzętowe są sprawne, nieuszkodzone i odpowiednio zabezpieczone,
• dokonał rozpoznania czy w budynku nastąpiły jakieś zmiany budowlane lub w jego przeznaczeniu, które mogły mieć wpływ na poprawność rozmieszczenia czujek i ręcznych ostrzegaczy pożarowych oraz urządzeń alarmowych.
• Sprawdził i przeprowadził próby i badanie wszystkich akumulatorów występujących w systemie sygnalizacji pożaru.

System sygnalizacji pożaru powinien być konserwowany przez uprawniona firmę, posiadającą świadectwo dopuszczenia przez producenta, również w okresie gwarancji.

Zakres czynności konserwacyjnych i serwisowych dla Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych:

Obsługa półroczna
Użytkownik i/lub właściciel powinien zapewnić, aby co najmniej jeden raz na pół roku autoryzowany serwis wykonał następujące czynności:

• poodkurzał wnętrza wzmacniaczy (wykonywać po odłączeniu źródeł zasilania),
• sprawdził stan napięcia ładowania akumulatorów (akumulatory wymieniać nie rzadziej niż co 4 lata),
• sprawdził poprawność działania wzmacniaczy rezerwowych,
• sprawdził rejestr zdarzeń,
• przesłuchał komunikaty zapisane w pamięci flash kontrolera sieciowego,
• sprawdził połączenie między centralą sygnalizacji pożaru a sterownikiem sieciowym DSO, zwracając uwagę na poprawność „reakcji „ systemu DSO na sygnały sterujące,
• przetestował poprawność działania stacji mikrofonowej i jej rozszerzeń (w tym mikrofonu strażaka),
• sprawdził poprawność działania wentylatora wyciągowego oraz poodkurzał wnętrza szaf rack,
• przeprowadził kontrolę działania wszystkich głośników działających w systemie DSO,
• sprawdził łączność ze wszystkimi elementami systemu rozproszonego (expandery audio, wyniesione stacje mikrofonowe),

Obudowy urządzeń, płyty czołowe, klawiatury stacji wywoławczych należy czyścić miękką szmatką, delikatnie zwilżoną roztworem wody i łagodnego detergentu (do czyszczenia nie używać materiałów i środków ściernych oraz rozpuszczalników, alkoholi, itp.)

Konserwacja systemu oddymiania
Konserwacja powinna być wykonywana zgodnie z następującymi zasadami:

• przeglądy powinny być wykonywane zgodnie z zasadami i w sposób określony w dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR) opracowanej przez producenta z częstotliwością według ustaleń producenta nie rzadziej niż raz w roku. Większość producentów narzuca konieczność przeprowadzania konserwacji nie rzadziej niż co 6 miesięcy w ciągu całego okresu eksploatacji.
• przeglądy powinny być przeprowadzane przez firmy posiadające ważną autoryzację danego producenta,
• przed przystąpieniem do kontrolowania systemu, należy powiadomić kompetentne instytucje o możliwości wystąpienia „fałszywych alarmów” (PSP, firma monitorująca sygnały – w przypadku sterowania oddymianiem przez system sygnalizacji pożaru).

Zakres prac
Wszystkie urządzenia i podłączenia kablowe należy skontrolować pod kątem zabrudzenia i uszkodzeń wewnętrznych.

Kontrola przycisków oddymiania:

• sprawdzenie poprawności działania w przypadku przycisków z sygnalizatorami (diodami) zadziałania, sprawdzenie stanu szybek, podłączeń obudowy,
• sprawdzenie czy po naciśnięciu przycisku lub uruchomieniu skrzynki otwierają się klapy,
• sprawdzenie zamykania klapy poprzez przycisk, jeżeli taka funkcja w przycisku występuje.

Kontrola czujki dymowej:

• sprawdzenie czujki dymowej przy pomocy testera i zapalenia się diody lub topików w przypadku klap pneumatycznych,
• sprawdzenie poprawności zadziałania czujki dymowej (czy uruchomiony jest siłownik klapy dymowej).

Kontrola zasilania:

• sprawdzenie zasilania poprzez odłączenie bezpiecznika w centrali,
• sprawdzenie zasilania awaryjnego (baterie), akumulatory należy wymienić na nowe co 4 lata,
• sprawdzenie stanu naładowania pojemności akumulatorów przy pomocy testera.

Czynności przeprowadzane kwartalnie – przegląd kwartalny:
Podczas prac należy wykonać następujące czynności:

• sprawdzenie pamięci zdarzeń centrali,
• sprawdzenie zapisów w Książce Eksploatacji systemu,
• wykonanie prób funkcjonalnych działania systemu — sprawdzenie algorytmów działania systemu gaśniczego,
• sprawdzenie poprawności działania obwodów sterowania urządzeń gaśniczych,
• sprawdzenie czy monitoring uszkodzeń sterowników systemu gaszenia funkcjonuje prawidłowo,
• sprawdzenie architektury pomieszczeń — weryfikacja zmian mogących mieć wpływ na poprawność rozmieszczenia elementów systemu i skuteczność SUG,
• dokonanie oględzin sprawdzających szczelność pomieszczeń chronionych SUG.

Czynności przeprowadzane raz w roku – przegląd roczny:
Podczas prac należy wykonać następujące czynności:

• Sprawdzenie pamięci zdarzeń centrali,
• Sprawdzenie zapisów w Książce Eksploatacji Systemu,
• Sprawdzenie układów zasilania,
• Pobudzenie testów wszystkich czujek,
• Sprawdzenie ręcznych urządzeń inicjujących,
• Wykonanie prób funkcjonalnych działania systemu — sprawdzenie algorytmów działania systemu gaśniczego,
• Sprawdzenie poprawności działania obwodów sterowania urządzeń i systemów współpracujących z SUG,
• Sprawdzenie czy monitoring uszkodzeń sterowników systemu gaszenia funkcjonuje prawidłowo,
• Sprawdzenie działania urządzeń zapewniających szczelność pomieszczeń chronionych,
• Sprawdzenie układu podawania środka gaśniczego (rurociągi, dysze, mocowania),
• Sprawdzenie działania łącznika ciśnieniowego,
• Sprawdzenie zbiorników środka gaśniczego pod kątem uszkodzeń i niedozwolonych modyfikacji,
• Sprawdzenie ilości środka gaśniczego metodą ważenia lub miernikiem poziomu cieczy,
• Sprawdzenie architektury pomieszczeń — weryfikacja zmian mogących mieć wpływ na poprawność rozmieszczenia elementów systemu i skuteczność SUG.

Dokonanie oględzin sprawdzających szczelność pomieszczeń chronionych SUG czy nie nastąpiła penetracja lub inne zmiany w chronionym pomieszczeniu, mogące wpłynąć na wypływ i działanie środka gaśniczego. Jeżeli to mogło nastąpić konieczne jest stanowcze ustalenie i dokonanie oceny szczelności pomieszczenia poprzez powtórzenie próby szczelności na integralność pomieszczenia zgodnie z załącznikiem E do PN.

Firma instalacyjna powinna dostarczyć użytkownikowi udokumentowaną procedurę kontroli i sprawdzeń urządzenia tryskaczowego. Program powinien zawierać instrukcję działań, które należy wykonać w przypadku awarii, uruchomienia urządzenia, zwłaszcza procedurę awaryjnego ręcznego uruchomienia pomp i cotygodniowych rutynowych sprawdzeń.

Kontrola tygodniowa
Każda część tygodniowej, rutynowej kontroli powinna być wykonana w odstępach nie dłuższych, niż co 7 dni.
Należy sprawdzić i zarejestrować:

• wszystkie poziomy wody w zbiornikach,
• wszystkie wartości na manometrach wody i powietrza, zainstalowanych w sekcjach tryskaczowych, głównych przewodach zasilających i hydroforach,
• prawidłową pozycję pracy wszystkich głównych zaworów odcinających.

Kontrola miesięczna
Sprawdzenie następujących elementów:

• wzrokowe stanu sieci przewodów rurowych, tryskaczy i mocowań,
• urządzeń uzupełniana i napełniania wodą i ich urządzeń alarmowych,
• zasilania energią elektryczną (w tym z agregatów prądotwórczych napędzanych silnikami wysokoprężnymi),

Próba:

• działania urządzeń napełniania,
• działania urządzenia monitorującego.

Kontrola kwartalna
Sprawdzenie (nie rzadziej niż co 13 tygodni):

• przestrzeni zagrożonych pożarem,
• tryskaczy, zaworów sterujących z elementami wykrywającymi pozar i zraszaczy,
• przewodów rurowych i ich uchwytów,
• zasilania wodą i przynależnych im urządzeń alarmowych,
• zasilania energią elektryczną,
• elementów armatury odcinającej,
• wskaźników przepływu,
• części zapasowych.

Kontrola półroczna
Uruchomienie następujących urządzeń:

• zaworów kontrolno-alarmowych,
• przesyłania alarmu do straży pożarnej,

Kontrola coroczna
Sprawdzenie:

• wydajności pomp uruchamianych automatycznie,
• badanie po bezskutecznych próbach rozruchu,
• armatury regulującej wielkość dopływu do zbiorników,
• filtrów po stronie ssawnej pomp,

Kontrola co trzy lata
Sprawdzenie:

• zbiorników wody i hydrofory,
• armatury odcinającej zasilania wodą, zaworów kontrolno-alarmowych i zwrotnych.

Kontrole co dziesięć lat

• opróżnienie zbiorników wody, oczyszczenie i sprawdzenie od środka,
• sprawdzenie całej sieci przewodów i urządzeń tryskaczowych wodnych a po 12.5 roku urządzeń tryskaczowych powietrznych.

Przegląd rutynowy – kwartalny
Kontrola wszystkich hydrantów wewnętrznych powinna polegać na upewnieniu się, że każdy hydrant:

• jest zlokalizowany w zaprojektowanym miejscu,
• nie jest zastawiony, jest widoczny ma czytelne oznakowanie i instrukcję,
• nie ma widocznych uszkodzeń, oznak korozji oraz wycieków.

Przegląd roczny
Przeglądy i konserwacja powinny być przeprowadzane przez osobę kompetentną.
Wąż hydrantu powinien być całkowicie rozwinięty, hydrant poddany ciśnieniu i sprawdzony według następujących punktów, czy:

• urządzenie nie jest zastawione, nieuszkodzone, a elementy nie są skorodowane lub przeciekające,
• instrukcje obsługi są czyste i czytelne,
• miejsce umieszczenia jest wyraźnie oznakowane,
• mocowania do ścian są odpowiednie do ich przeznaczenia i pewnie zamocowane,
• wypływ wody jest równomierny i dostateczny (wskazane jest użycie miernika przepływu i miernika ciśnienia),
• miernik ciśnienia (jeżeli jest zastosowany) pracuje prawidłowo i w swoim zakresie pomiarowym,
• wąż na całej długości nie wykazuje oznak uszkodzeń, zniekształceń, zużycia ani pęknięć; jeżeli wąż wykazuje jakieś uszkodzenia powinien być wymieniony na Nowy lub poddany próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze,
• zaciski lub taśmowanie węża są prawidłowego typu i właściwie zaciśnięte,
• zwijadło wężowe obraca się lekko w obu kierunkach,
• dla wychylnego zwijadła wężowego sprawdzić czy obraca się łatwo i czy wychyla się o 180°,
• dla ręcznych zwijadeł, zawór odcinający jest właściwego typu i czy działa łatwo i prawidłowo,
• dla zwijadeł automatycznych, praca zaworu automatycznego jest prawidłowa oraz czy praca dodatkowego serwisowego zaworu odcinającego jest właściwa,
• stan przewodów rurowych zasilających w wodę jest właściwy, szczególną uwagę należy zwrócić na to czy odcinki elastyczne nie wykazują oznak zużycia lub zniszczenia,
• jeżeli hydrant wyposażony jest w szafkę, czy nie nosi ona oznak uszkodzenia i czy drzwiczki szafki łatwo się otwierają,

Okresowe przeglądy i konserwacje wszystkich węży
Co 5 lat wszystkie węże powinny być poddane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze instalacji, zgodnie z PN-EN 671-1 i/lub PN-EN 671-2.

Konserwacja bieżąca:

• czy skrzydła i ościeżnice nie są uszkodzone mechanicznie, czy nie ma śladów korozji,
• czy są poprawnie osadzone i zamykają się bez oporu,
• czy nie są blokowane i zastawiane.

Przegląd okresowy:
Konserwację i przegląd okresowy należy przeprowadzić przez firmę upoważnioną w okresach co najmniej raz na 6 miesięcy zgodnie z zaleceniami producenta.

Przegląd okresowy powinien obejmować:

• sprawdzenie funkcjonowania drzwi,
• sprawdzenie szczeliny pomiędzy posadzką a skrzydłem drzwi (luz musi wynosić 5 mm ± 15 mm,
• sprawdzenie powłoki lakierniczej,
• sprawdzenie mocowania i działania zamków,
• sprawdzenie czy nie ma luzów na śrubach mocujących zawiasy i przykręceniu ich,
• sprawdzenie stan mosiężnej podkładki łożyskowej w zawiasach (zużytą wymienić na nową),
• sprawdzenie stanu uszczelki pęczniejącej czy nie są uszkodzone lub zużyte (ewentualnie wymienić na nowe),
• sprawdzenie działania samozamykaczy, skrzydło otwarte powinno się swobodnie zamykać,
• regulację samozamykaczy,
• przesmarowanie zawiasów i innych elementów ruchomych,
• umycie drzwi (np. wodą z dodatkiem płynu do mycia).

Po przeglądzie należy wymienić lub naprawić części uszkodzone lub zużyte przez uprawnioną firmę i sporządzić protokół przeglądu serwisowego.

Jeżeli stosowane jest automatyczne urządzenie testujące informacje należy rejestrować co miesiąc. W przypadku wszystkich innych systemów testy należy przeprowadzać według poniższych zasad:

Obsługa codzienna
Wskaźniki prawidłowości działania centralnego zasilania powinny być sprawdzane wzrokowo. Inspekcja wzrokowa wskaźników ma rozpoznać stan gotowości systemu do pracy oraz rozpoznać, czy system nie wymaga testu.

Test comiesięczny
Testy należy przeprowadzać w następujący sposób:

• włączyć awaryjny tryb pracy każdej oprawy oświetleniowej i każdego znaku oświetlanego wewnętrznie z zasilaniem akumulatorowym poprzez symulację uszkodzenia oświetlenia podstawowego na czas wystarczający do upewnienia się, że każda lampa świeci.Zaleca się aby okres symulowanego uszkodzenia był wystarczający dla potrzeb badania, jednakże zminimalizowany ze względu na możliwość uszkodzenia komponentów systemu (np. lamp). W tym czasie należy sprawdzić wszystkie oprawy oświetleniowe i znaki aby upewnić się czy są czyste i czy prawidłowo działają. Na zakończenie tego testu zaleca się przywrócenie zasilania podstawowego i sprawdzenie każdej lampki kontrolnej lub urządzenia informującego o tym fakcie.
• w przypadku systemów centralnych akumulatorów należy sprawdzić prawidłowość działania systemu monitorowania,
• w przypadku zespołu generatorów należy stosować się do wymagań wg ISO 8528-12.

Test coroczny
W trakcie testu należy przeprowadzić sprawdzenie comiesięczne oraz dodatkowo testy:

• każdą oprawę oświetleniową i znak oświetlony wewnętrznie należy testować jak w przypadku testu comiesięcznego, jednakże w przypadku pełnego znamionowego czasu trwania – zgodnie z informacją producenta,
• na zakończenie tego testu zaleca się przywrócenie zasilania oświetlenia podstawowego i sprawdzenie każdej lampki kontrolnej lub urządzenia informującego o tym fakcie. Zaleca się sprawdzenie poprawności działania układu ładowania,
• w dzienniku należy zapisać datę testu i jego wynik,
• w przypadku zespołu generatorów należy stosować się do wymagań ISO 8528-12.